Cho dù đã là thế kỷ 21 nhưng vấn đề “bạo lực học đường” hầu như vẫn chưa “hạ nhiệt”. Nói đến đây thì điều đầu tiên hiện lên trong đầu mọi người sẽ là “vụ việc học sinh trường quốc tế” gần đây phải không? Nhưng khi nhìn nhận một vấn đề thì trước hết nên tìm hiểu nguyên nhân cội rễ, nhìn vấn đề từ nhiều mặt để đánh giá đúng đắn. Sau khi tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn thì hi vọng bài viết này sẽ cung cấp cho mọi người các thông tin chi tiết liên quan đến “bạo lực học đường”.
Tổng quan bài viết:
1. Bạo lực học đường là như thế nào?
2. Có bao nhiêu loại bạo lực?
3. Nguyên nhân do đâu?
4. Sự ảnh hưởng đối với trẻ
5. Cách hạn chế bạo lực học đường
__________________________________________
1. Bạo lực học đường là như thế nào?
Là hành vi có chủ đích và liên quan đến sự không cân bằng giữa bên bắt nạt và bên bị bắt nạt.
2. Có bao nhiêu dạng bạo lực?
Xem qua trên các trang mạng thì có rất nhiều video clip mà các học sinh “xử lí nhau” theo nhiều kiểu. Nhưng chung quy lại thì có 2 dạng bạo lực chính:
+ Bạo lực về mặt thể chất: là có các hành động gây tổn thương thân thể người khác (đánh, đấm, cào mặt, nắm tóc…)
+ Bạo lực về mặt tinh thần: có lẽ là dạng khủng khiếp hơn thể chất, vì đây là gây sát thương bằng lời nói. Hành động nhiều khi là đau một chút rồi thôi, còn lời nói là tổn thương đến tận tâm can, dễ gây cho trẻ những suy nghĩ tiêu cực; thậm chí là “tự kết liễu” mình.
3. Nguyên nhân do đâu:
a) Chính bản thân học sinh:
Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng bạo lực học đường có thể nói là do sự chuyển biến về tâm lý của bản thân học sinh, đối tượng từ 12-17 tuổi. Giai đoạn này hình thành nhân cách ở con người, cùng với đó là tâm lý không ổn định và với một cái tôi cá nhân quá cao (mà không biết sử dụng đúng cách). Trong giai đoạn này chỉ cần những tác động kích thích xấu từ thế giới bên ngoài cũng khiến các em học theo, dẫn đến nhiều vụ đánh nhau tại trường học hay cũng chính là nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường.
b) Nhà trường:
Giáo dục của nhà trường cũng là một trong những nguyên nhân vì còn nặng về kiến thức văn hóa, đôi khi lãng quên đi nhiệm vụ giáo dục con người “tiên học lễ, hậu học văn”. Mặt khác cuộc sống thực dụng chạy theo đồng tiền của một phần xã hội đã đẩy ngã những giá trị quan trọng của nhà trường, đạo đức của một bộ phận thầy cô giáo.
c) Gia đình:
Có thể nói giáo dục gia đình ảnh hưởng rất lớn đế con trẻ, vì một đứa trẻ ngoan sẽ ít khi nghe người khác khen là “gia đình dạy dỗ khéo ghê”; nhưng một đứa trẻ hư sẽ luôn bị xã hội chỉ vào nói “nó là thứ ba mẹ nó không biết dạy”. Thế nên nền tảng gia đình có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ.
Nhưng đáng buồn là, xã hội phát triển phụ huynh ít quan tâm tới con cái hoặc phụ huynh bị stress và xả stress bằng bạo hành gia đình lên chính con cái của mình, hoặc bạo hành ngay trước mặt con trẻ. Chính những hành động như thế của bố mẹ sẽ ảnh hưởng sâu sắc theo chiều hướng xấu đến con trẻ sau này. Tình trạng này ngày càng có xu hướng gia tăng trong xã hội ngày càng hiện đại.
Cấp II và cấp III là giai đoạn học sinh hình thành nhân cách chỉ cần một tác động xấu từ gia đình và xã hội có thể gây nên tổn thương không thể chữa lành, hình thành những nhân cách không đúng về giá trị sống dẫn đến những vụ bạo lực học đường.
4. Sự ảnh hưởng đến trẻ:
Bạo lực học đường gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về cơ thể và tinh thần. Trẻ trải qua những tổn hại về cơ thể như bị chấn thương, đau đớn, tổn hại sức khỏe; những vấn đề về xã hội, cảm xúc và ảnh hưởng đến học tập. Không ít những trẻ bị bạo lực học đường mắc các rối loạn tâm thần như:
-Trầm cảm và lo âu:
Trẻ có những biểu hiện như tăng cảm giác buồn chán, cô đơn, thay đổi giấc ngủ, mất ngủ, ăn uống không ngon miệng, mất hứng thú trong các hoạt động trước kia trẻ từng thích. Trẻ có những phàn nàn về sức khỏe. Kết quả học tập ở trường giảm sút, điểm kém và có thể hay nghỉ học hơn, cảm giác đến trường sẽ bị bắt nạt làm trẻ thường xuyên lấy lý do để nghỉ học, thậm chí đòi chuyển trường, chuyển lớp.
- Ý tưởng tự sát:
Trẻ bị bạo lực học đường có thể có ý tưởng hành vi tự sát do trầm cảm, lo âu, stress, căng thẳng đặc biệt tăng nếu không được sự hỗ trợ chia sẻ từ cha mẹ người thân và bạn bè.
5. Câu chuyện thực tế:
Để mọi người hiểu rõ hơn về “sức ảnh hưởng khủng khiếp” của bạo lực học đường thì sau đây là một câu chuyện mà (tôi) may mắn được nghe một bạn chia sẻ và được tóm tắt như sau:
- Mẫu giáo: bạn bè trong lớp xa lánh, có hôm bị giành đồ chơi, bị bạn đánh chỉ vì xin lại đồ chơi, bị cô lập trong tổ,…
- Cấp một: bị bạn bè nói xấu, bị đánh chỉ vì lỡ đụng vào người,…
- Cấp hai: bị chặn đường về, bị đổ nước ngọt lên đầu, chửi tục, khi dễ ra mặt, bị móng tay cào mặt…
- Cấp ba: được cho đi học võ nên có phản kháng phần nào nên đã giảm được tình trạng bị bạo lực.
Nghe cũng khá “thảm” nhỉ. Khi được hỏi “bạn đã trải qua như thế nào?” thì bạn ấy chỉ cười vui nhưng ánh mắt đượm buồn, nói rằng dù gì ba mẹ cho mình đi học chứ không phải là đi đánh nhau, đi làm “đàn anh, đàn chị” trong trường; vì thương ba mẹ nên bạn ấy chỉ phản kháng khi người ta đánh mình trước chứ không có tự kiếm chuyện “trả thù” người ta.
6. Cách hạn chế bạo lực học đường:
Bạo lực học đường là một vấn đề chung của toàn xã hội, trong đó vai trò của cha mẹ, giáo viên và nhà trường, bản thân học sinh có vai trò quan trọng trong ngăn ngừa bạo lực học đường.
+ Đối với cha mẹ:
Cha mẹ gần gũi con, làm bạn với con để con có thể chia sẻ được những vấn đề khó khăn trong đó có vấn đề bị bạo lực học đường.
Khi bạn phát hiện ra con bạn đang bị bạo lực học đường, bạn không nên xem nhẹ, coi điều đó là chuyện của con trẻ. Không nên nói với trẻ rằng “thôi kệ nó đi”, hoặc “hãy im lặng đừng nói gì”…mà bạn cần phải nói chuyện với con, để biết điều gì thực sự xảy ra, để có những bước giải quyết tiếp theo. Bạn cần cho trẻ thấy là bạn luôn đồng hành cùng con và trẻ không cần thiết phải phản ứng lại như những gì mà các bạn đã làm với mình.
Dạy cho trẻ cách đối phó khi bị bạo lực học đường. Trước khi sự việc bạo lực được đưa ra giải quyết một cách chính thống bởi nhà trường hay cơ quan chức năng, cần nói với trẻ không nên có ý định đánh lại hay trả thù lại đối phương. Chia sẻ với những người mà trẻ tin cậy như thầy cô, hay bạn bè có thể giúp đỡ trẻ thoát khỏi những lo lắng về bạo lực học đường.
+ Đối với học sinh:
Cần phải nói cho trẻ biết là bạo lực học đường là một hành động sai trái và không được phép xảy ra. Nếu điều đó xảy ra thì nên được người lớn hỗ trợ giải quyết. Vì vậy cần nói với cha mẹ, thầy cô hay bất kỳ người nào trẻ tin tưởng về vấn đề bạo lực học đường.
Không cố gắng để phản kháng hay đối phó lại với những kẻ bạo lực với mình. Tránh kích động mà đánh lại, hãy bình tĩnh nói với đối phương là đừng bắt nạt tôi hoặc hãy bỏ đi. Nhiều trường hợp không kiềm chế được hai bên cùng đánh nhau và gây hậu quả nghiêm trọng.
Tránh ở một mình, hãy đi cùng hay ở cùng một nơi nào có bạn cùng lớp hay giáo viên, hãy đi vào nhà vệ sinh cùng với bạn hay đi ăn trưa ở trường cùng với nhóm. Hãy thay đổi lộ trình thường ngày khi đi ăn trưa hay chơi ở sân trường nếu phát hiện ra kẻ bắt nạt bạn.
+ Đối với giáo viên:
Giáo viên và nhà trường không thể vô can với những vấn đề về bạo lực học đường dù nó xảy ra ở khuôn viên nhà trường hay ở ngoài nhà trường, trong giờ hành chính hay ngoài giờ hành chính vì việc bạo lực này có mầm mống hay nguồn gốc từ những mâu thuẫn tiềm ẩn trước đó và phải coi đây là một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết.
Cần phải báo với Ban Giám hiệu nhà trường về hiện tượng bạo lực học đường đã xảy ra như thế nào để có kế hoạch giải quyết.
Cần làm việc một cách nghiêm túc giữa nhà trường, cha mẹ học sinh, học sinh với thiện ý hợp tác cùng giải quyết vấn đề bạo lực học đường và ngăn ngừa việc bạo lực có thể còn tiếp diễn, tránh tình trạng đổ lỗi cho nhau.
Cần có sự hỗ trợ về tâm lý đối với những trẻ có nguy cơ bị bạo lực học đường cao, ví dụ như những trẻ khả năng hòa nhập kém, những trẻ có vấn đề về tâm lý như trầm cảm, thiếu hòa đồng, hay trẻ chậm phát triển. Cần tạo cho trẻ những cơ hội để cảm thấy mình không bị bỏ rơi, không bị cô đơn như cho trẻ phát cơm cho các bạn vào giờ ăn trưa, tham gia cùng cô giáo thu bài kiểm tra, trả vở cho các bạn…
Nguồn: tổng hợp
